Goud staat symbool voor rijkdom en weelde. Goud werd al in de 26e eeuw voor onze jaartelling door de Egyptenaren als zeer kostbaar beschouwd. Eigenlijk is dat nooit veranderd. Ook nu nog wordt goud geassocieerd met rijkdom. Het is zeer gewild en er wordt in belegd omdat het waardevast is of zelfs in waarde stijgt.
Goud kan tot flinterdunne blaadjes worden geplet. Met een hamertje en een speciale soort lijm (mordant) kan het vervolgens worden aangebracht op voorwerpen, schilderijlijsten of schilderijen zelf. Het wordt dan bladgoud genoemd. Als iets bedekt is met bladgoud lijkt het alsof het écht helemaal van goud is maar het is dan minder duur.
In de middeleeuwen werd bij boekverluchtingen vaak bladgoud op het perkament aangebracht. Door het gebruik van bladgoud lichten de bladzijden uit de boeken op en lijken ze te stralen. Ook werd in de late middeleeuwen de achtergrond van schilderijen vaak voorzien van een laagje bladgoud. De schilderijen waren vaak religieus van karakter.
Op een triptiek bij Museum Boijmans Van Beuningen is ook gebruik gemaakt van bladgoud. De maker van dit drieluikje, dat de Norfolk-Triptiek wordt genoemd, is anoniem. Het werd rond 1415 gemaakt en geschilderd op eikenhout. Het is het oudste schilderij dat in het bezit is van het museum. Kunsthistorici denken dat het in de omgeving van Luik werd geschilderd en dat Jan van Eyck het in zijn jeugdjaren misschien wel heeft gezien en erdoor geïnspireerd raakte. Er zijn ook kunsthistorici die denken dat het door Jan van Eyck zelf werd geschilderd. Het is al met al een heel belangrijk schilderij.
Het triptiek is eigenlijk een klein draagbaar altaar waarvan de zijluiken gesloten kunnen worden. Op de achterkant van de zijpaneeltjes staan ook afbeeldingen zodat het in gesloten toestand ook mooi is om te zien. Dit soort altaartjes werd thuis gebruikt maar ook meegenomen op reis.
Het schilderij is heel gedetailleerd geschilderd. Zo is bijvoorbeeld te zien hoe het kleed van de heilige Agnes over de rand van het kader hangt waardoor het levensecht lijkt. Ook zie je een poesje op haar schoot zitten.
In het midden van het triptiek wordt Christus afgebeeld als 'Man der Smarten'. Daarboven zie je de 'Kroning van Maria in de hemel'. Als je kijkt naar de architecturale achtergrond van deze scène en je realiseert dat het om een piepklein stukje van het triptiek gaat, zie je hoe ongelooflijk knap het is geschilderd.
Omdat er zoveel heiligen worden afgebeeld op het triptiek wordt wel gedacht dat het hier om een Allerheiligenvoorstelling gaat. De heiligen hebben allemaal hun eigen attribuut waaraan ze herkenbaar zijn en ze zijn omringd met een aureool, een lichtende stralenkrans van bladgoud.
Op dit filmpje laat kunsthistoricus en schilderijenrestaurateur Charlotte Caspers zien hoe het schilderij laag voor laag werd opgebouwd. Ook demonstreert ze het aanbrengen van bladgoud. Hoe klein het schilderij ook is, het ziet er door het vele goud kostbaar en rijk uit.
Rijkdom en weelde: Norfolk triptiek (Anoniem)
Waarom ziet deze kleine triptiek er zo duur uit? Het paneeltje werd rond 1410-15 geschilderd en is tegenwoordig een van de topstukken van Museum Boijmans Van Beuningen.
